به گفته پسکوف، این بحران ناشی از زنجیره‌ای از رویدادها و اقدامات نامناسب دولت‌ها در سراسر جهان است.
این سند خاطرنشان می‌کند که متأسفانه عامل قدرت نظامی از امور بین‌الملل محو نشده است، زیرا «قدرت‌های بزرگ جهانی که دارای پتانسیل دریایی قابل توجه و نظام توسعه یافته پایگاه‌ها هستند، به افزایش حضور دریایی خود در مناطق مهم ژئوپلیتیکی اقیانوس‌های جهان، از جمله در مناطق هم مرز با قلمرو فدراسیون روسیه ادامه می‌دهند.
این دکترین با توجه به این تهدیدها، خطرات و چالش ها، اهداف روسیه را ترسیم می‌کند.
خطرات ذکر شده در این سند، شامل شبکه ناکافی پایگاه های پشتیبانی در خارج از روسیه برای نیروی دریایی روسیه، بحران آب و هوا و تهدید بیماری های همه گیر از جمله ویروس کرونا است.
در مسیر راهبردی اقیانوس هند، اولویت با توسعه مشارکت دریایی «راهبردی» با هند و همچنین همکاری با ایران، عراق و سایر کشورهای منطقه به علاوه افزایش کلی حضور دریایی روسیه در منطقه است.
– درگیری‌های نظامی در مناطقی که دارای اهمیت ژئوپلیتیکی ویژه برای روسیه و متحدانش و همچنین کشورهایی است که به اقیانوس‌های جهان دسترسی دارند.
در هر حوزه، اولویت ها شامل تقویت قابلیت های نیروی دریایی، مقابله با تهدیدات علیه امنیت ملی، بهبود فرماندهی و کنترل و در صورت لزوم، ایجاد ناوگان های تخصصی – از جمله یخ شکن ها، و نیروهای جستجو و نجات است.
این دکترین شش منطقه دارای اولویت راهبردی را برای نیروی دریایی روسیه ترسیم می کند که شامل قطب شمال، اقیانوس آرام، اقیانوس اطلس (شامل دریاهای بالتیک، آزوف، سیاه و مدیترانه تحت قلمرو آن) ، دریای خزر، اقیانوس هند و مسیرهای دریای قطب جنوب است.
دکترین به روز شده ای که نسخه ای از آن در تارنمای وابسته به کاخ کرملین منتشر شد، مسیرها و اهداف استراتژیک نیروی دریایی و ناوگان دریایی تجاری روسیه را مطابق با راهبرد گسترده تر امنیت ملی و دکترین نظامی این کشور ترسیم می کند و شامل اصول مطالعه، توسعه، استفاده و حفاظت از منابع اقیانوس های جهان، دفاع از حاکمیت و منافع ملی روسیه، اقداماتی برای تضمین دسترسی به مسیرهای تجارت جهانی و ارزیابی خطرات و تهدیدات روسیه است.
– ادعاهای ارضی از سوی تعدادی از دولت ها علیه روسیه در ارتباط با برخی از مناطق ساحلی و جزایر این کشور.
چالش های تاثیرگذار بر فعالیت های دریایی روسیه
آمریکا و ناتو؛ تهدیدات راهبردی کلیدی
اهداف ترسیم شده روسیه در سایه چالش ها، تهدیدها و خطرات توصیف شده
– تلاش آمریکا و متحدانش برای محدود کردن دسترسی روسیه به منابع اقیانوس های جهان و مسیرهای حیاتی حمل و نقل دریایی.
در حوزه آتلانتیک، توجه ویژه ای به تهدیدات ناتو علیه امنیت روسیه شده است که به ویژه شامل برنامه های ناتو برای پیشبرد زیرساخت های نظامی تا مرزهای روسیه و تلاش برای تعیین «کارکردهای جهانی» برای این ائتلاف است. در حوزه گفته می شود که اهداف نیروی دریایی شامل حفظ امنیت ملی و «ایجاد شرایطی برای همکاری اقتصادی پایدار با دولت های خارجی» است.
این سند توجه ویژه ای به نقش آمریکا و ناتو در شکل دادن به اولویت های دریایی روسیه، درک تهدیدات و ابزارهای خنثی کردن این تهدیدات دارد.
به گزارش روز دوشنبه آژانس خبری اروپا، اسپوتنیک طی گزارشی عنوان کرد: اولین دکترین دریایی روسیه پس از فروپاشی شوروی در سال ۲۰۰۱ با فرمان رئیس جمهور ایجاد شد. این دکترین در سال ۲۰۱۵ در میان تنش های فزاینده با ناتو، بحران اوکراین و مشارکت راهبردی رو به رشد مسکو با چین به روز شد. دکترین جدید جایگزین سند ۲۰۱۵ شده و تعدادی مفاد مهم جدید را به آن اضافه می کند.
این دکترین چالش‌های متعددی را که بر فعالیت‌های دریایی روسیه تأثیر می‌گذارد، ترسیم می‌کند. از جمله این چالش ها، نقش ناکافی روسیه در فعالیت‌های حمل‌ونقل دریایی است، که با تعداد اندک کشتی‌هایی که تحت پرچم دولتی روسیه در حال فعالیت هستند، نمود می یابد.
– استقرار زیرساخت های نظامی ناتو در نزدیکی مرزهای روسیه و افزایش تعداد رزمایش های ائتلافی در مناطق دریایی نزدیک این کشور.
حفظ ثبات راهبردی و دفاع از حقوق حاکمیتی روسیه بر فلات قاره، تلاش برای افزایش رقابت پذیری ناوگان حمل و نقل روسیه و مسیر دریای شمال و تقویت قابلیت های عملیاتی نیروی دریایی برای تضمین امنیت ملی و منافع ملی در اقیانوس های جهان از دیگر اهداف ذکر شده است.
در تعطیلات روز نیروی دریایی، مراسم بزرگداشت ملوانان و نیروهای ساحلی که در شاخه دریایی نیروهای مسلح روسیه خدمت می کنند، برگزار می شود.
– تهدید فزاینده تروریسم بین المللی، دزدی دریایی و قاچاق غیرقانونی سلاح، مواد مخدر، مواد شیمیایی و مواد رادیواکتیو.
در این دکترین آمده است: «توسعه روسیه در دنیای مدرن همزمان با چالش ها و تهدیدهای بزرگ و جدید برای امنیت ملی این کشور صورت می گیرد که در درجه اول با موقعیت ژئوپلیتیک روسیه و نقش آن در سیاست جهانی در ارتباط است.»
در این سند بیان می شود این موارد شامل توسعه روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ دریایی و تقویت جایگاه آن در بین قدرت های اصلی دریایی جهان است؛ امری که مستلزم منابع بیشتری به منظور تضمین منافع ملی روسیه در اقیانوس های جهان و در راستای اصول و هنجارهای قانون بین المللی است.
– تلاش آمریکا برای دستیابی به برتری قاطعانه در قدرت دریایی و همچنین افزایش قابلیت های سایر قدرت های دریایی.
– فشار اقتصادی، سیاسی، حقوقی، اطلاعاتی و نظامی بین المللی بر روسیه با هدف بی اعتبار کردن یا کاهش اثربخشی فعالیت های دریایی این کشور.
مفاد نسخه به روز شده دکترین روسیه چیست؟
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، روز گذشته همزمان با گرامیداشت روز نیروی دریایی روسیه فرمانی را امضا کرد که دکترین دریایی به روز شده دریایی این کشور را تأیید می کند.
«مسیر روسیه برای اجرای سیاست خارجی و داخلی مستقل، مقاومت آمریکا و متحدانش را به همراه دارد که به دنبال حفظ سلطه جهانی خود از جمله در اقیانوس های جهان هستند. سیاست آنها برای مهار روسیه، مستلزم یک سیاست فشار سیاسی، اقتصادی، نظامی و اطلاعاتی است.»
– تلاش برخی از کشورها برای تغییر موافقتنامه های حقوقی بین المللی دریایی موجود با هدف منافع ژئوپلیتیکی خودخواهانه.
در این دکترین تأکید می شود که مورد آخر به عدم اطمینان ژئوپلیتیک و یک بحران اقتصادی جهانی منجر شده است که با تمایل دولت های خارجی برای تغییر نظم کنونی جهانی، تمایل فزاینده برای پایان دادن به فرآیندهای جهانی شدن، نبرد برای رهبری جهانی، نقش رو به رشد اقتصاد ملی و مدیریت دولتی، از جمله در حوزه فعالیت های دریایی در ارتباط است.
اهداف مشابهی در اقیانوس آرام ذکر شده است، از جمله نیاز به گسترش دسترسی نیروی دریایی روسیه به بنادر منطقه و همکاری با قدرت‌های منطقه‌ای و گروه‌های دولتی به نفع حفظ ثبات راهبردی.
– مسیر راهبردی که آمریکا برای «سلطه» بر اقیانوس‌ها و نفوذ جهانی واشنگتن بر فرآیندهای بین‌المللی، از جمله با استفاده از شریان‌های حمل‌ونقل دریایی و منابع انرژی، دنبال می کند.
وضعیت نامناسب و اندازه کوچک ناوگان تحقیقاتی علمی روسیه و تحریم‌های تعدادی از دولت‌ها علیه کشتی‌سازی نظامی و بخش‌های نفت و گاز این کشور، از جمله در زمینه فناوری‌های پیشرفته، تحویل تجهیزات و سرمایه‌گذاری خارجی، به عنوان چالش های دیگری که بر فعالیت دریایی روسیه تاثیردارد، برشمرده شده است.
در این سند تقویت نفوذ دریایی روسیه در قطب شمال، از جمله در امتداد فلات قاره، و توسعه کریدور حمل و نقل مسیر دریای شمال به عنوان یک شریان حمل و نقل ملی که در بازار جهانی رقابتی است، به عنوان اولویت های اصلی ملی معرفی شده است.